Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi/ Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulama ve Araştırma Merkezi
COVID-19 KORKUSU VE PSİKOLOJİK ETKİLERİ
COVID-19 KORKUSU VE PSİKOLOJİK ETKİLERİ
Üniversitemiz Psikolojik Danışma ve Rehberlik Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde, Dr. Öğr. Üyesi Fuad Bakioğlu, Dr. Öğr. Üyesi Hülya Ercan ve Öğretim Görevlisi Ozan Korkmaz tarafından COVID-19 salgınının psikolojik etkilerini konu alan araştırma tamamlanmıştır. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen çalışmada veriler, Türkiye’nin farklı bölgelerinden, internet ortamında toplanmıştır. Araştırmaya 18-76 yaş aralığında toplam 936 kişi (645 kadın ve 291 erkek ) katılmıştır.
Araştırmanın bazı bulguları aşağıda verilmiştir:
Kadınların COVID-19 korkusu puanları, erkeklerin COVID-19 korkusu puanlarından anlamlı düzeyde yüksektir. Yani kadınlar COVID-19 hastalığından erkeklerden daha çok korkmaktadırlar.
Katılımcıların yaşları ile COVID-19 korkusu puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. 18-76 yaş aralığındaki bireylerin hepsi COVID-19’dan aynı düzeyde korkmaktadırlar.
COVID-19 hastalığına yakalanan yakınları olanlar ile olmayanların COVID-19 korku puanları farklılaşmamaktadır.
COVID-19 korkusu puanları, büyükşehirde, il merkezinde, ilçe merkezinde ya da belde/ köyde yaşayanlarda farklılaşmamaktadır.
Kronik sağlık sorunu olanların (hipertansiyon, kalp/damar hastalığı, diyabet, organ yetmezliği vb.) COVID-19 korkusu puanları, kronik sağlık sorunu olmayanların COVID-19 korkusu puanlarından anlamlı düzeyde yüksektir.
Katılımcıların bireysel karantina uygulaması sırasında evde kaldıklarında en çok ne yaptıklarına verdikleri yanıtlar kadınlar ve erkeklerde şu şekildedir:
Kadınlar en çok ev temizliği yaptıklarını bildirmişlerdir. Bunun yanı sıra sosyal medyada gezindiklerini, arkadaşları ile sesli ve görüntülü konuştuklarını, kişisel bakım yaptıklarını ve film izlediklerini belirtmişlerdir. Kadınların izledikleri filmler daha çok dram türünde olup bunu gerilim ve korku türü takip etmiştir.
Erkekler zamanlarının çoğunda sosyal medyada gezindiklerini bildirmişlerdir. Bunun yanı sıra arkadaşları ile sesli ve görüntülü konuştuklarını, aile ile vakit geçirdiklerini, kişisel bakım yaptıklarını ve film izlediklerini belirtmişlerdir. Erkeklerin izledikleri filmler daha çok dram türünde olup bunu gerilim ve korku türü takip etmiştir.
Ayrıca hem kadın hem de erkekler gönüllü karantina günlerinde evlerinde müzik dinlediklerini, kitap okuduklarını, ibadet ettiklerini, evde spor ve online alışveriş yaptıklarını ifade etmişlerdir.
Araştırma bulguları ayrıca COVID-19 korkusu arttıkça stres, depresyon ve kaygı düzeylerinin de arttığını ortaya koymuştur. Hastalığa yakalanma korkusu yüksek olan bireyler daha stresli, depresyona daha yatkın ve daha kaygılıdırlar.
Son olarak araştırma bulguları COVID-19 korkusu yüksek olanların geleceğin belirsizliğine daha tahammülsüz olduklarına işaret etmektedir.
COVID-19 VE PSİKOLOJİK SAĞLIĞI KORUMAYA YÖNELİK ÖNERİLER
Öncelikle yaşadığımız korkunun kendiniz, aileniz, çevreniz ve diğer insanlar hakkında endişelenmenizden ve geleceğe yönelik belirsizlikten kaynaklandığını kabul edin ve bunu bir dereceye kadar normal görmeye çalışın.
Elbette mümkün olduğunca evde kalın ve güvenilir, doğru kaynaklardan bilgi edinin. Yanıltıcı bilgi kaynaklarından uzak durun.
Bilgi edinirken aşırıya kaçmaktan sakının; sadece belirli zaman dilimlerinde haberleri ya da bilgi kaynaklarını takip edin.
Korona virüsten korunma yollarını öğrenin ve bu tedbirleri dikkatlice uygulayın.
Rahatlamak için keyif aldığınız aktivitelere (kitap okumak, resim yapmak, örgü örmek, vb.) zaman ayırın. Hoşunuza giden aktiviteleri yapmanız, kendinizi daha iyi hissetmenize, olumsuz duygulardan uzaklaşmanıza ve sakin kalmanıza yardımcı olacaktır.
Evde kalma sürecini bir fırsat olarak görüp başka zaman ilgilenemediğiniz hobilerinize yönelin.
Aynı evde kaldığınız aile bireyleri ile ortak aktiviteler yapın; bu durum aidiyet ve güven duygunuzu arttıracaktır.
Sosyal medyayı aileniz ve sevdiklerinizle haberleşmek için kullanın.
İnternet gezintileriniz öğretici, geliştirici ve rahatlatıcı olsun. Küçük yaştakilerin internette geçirdikleri zaman dilimini ve gezindikleri siteleri takip etmeyi unutmayın.
Varsa balkonunuzda, yoksa pencerenizi açarak nefes egzersizi yapın ve fiziksel sağlığınıza uygun başka egzersizler yapın.
Düzenli ve yeterince uyumaya özen gösterin.
Yeterli ve dengeli beslenin.
Anne/baba iseniz çocuklarınızla ilgilenin; onları dinleyin. Sizin davranışlarınız ve açıklamalarınız kaygılarını azaltmaya yardımcı olacaktır.
Birliktelik ve aidiyet duygusunu geliştirmek için alınan toplumsal kurallara uymak, ihtiyaç sahiplerine yardım etmek gibi davranışlar da iyi hissetmenize yardım edecektir.
Sizi rahatlattığını düşündüğünüz ritüellere zaman ayırın (ibadet etmek, yoga yapmak vb.)
Halihazırda kullandığınız ruh sağlığı ilaçları varsa devam edin.
Tüm önerilere rağmen kaygınız artmaya devam ediyorsa, günlük yaşam rutinlerini sürdürmekte zorlanıyorsanız ve olumsuz düşünceleriniz fazlalaşıyorsa bir uzmana başvurun.
