Kariyer Yolunu Adımlamak

Kariyer Yolunu Adımlamak

Kariyer yolculuğuna başlamak üniversite yaşamının en heyecan verici ve dönüştürücü deneyimlerinden biridir. Ancak takip edilecek birçok yol ve seçenek varsa ve ne yapmak istediğini bilmiyorsan bu süreç kaygı verici olabilir. Telaşlanma, yalnız değilsin! Birçok öğrenci de senin gibi hissediyor. Altı ay sürecek bu yazı dişinde kendi potansiyelini keşfetmen için meraklarını, değerlerini ve güçlü yanlarını nasıl inceleyebileceğin hakkında birkaç önemli noktaya değineceğiz. Serinin sonunda kariyer yolcuğuna başlamak için ilk adımı atmaya hazır olmanın yanında uzun dönemli başarı ve iş tatmini için de hazırlanmış olacaksın. Unutma en uzun yolculuklar bile bir adımla başlar.

1. bölümün sonu

1. Adım: Güçlü yanlarını, ilgi alanlarını ve değerlerini belirle

Güçlü yanları, ilgi alanlarını ve değerleri belirlemek kariyer kararı verirken atılacak ilk adımdır. Bu adım yoğun bir düşünce, seni iyi tanıyanların görüşlerinden yararlanma, ve bulguları verimli bir şekilde organize etmeyi gerektirir. Şimdi bu süreci biraz daha ayrıntılı inceleyelim.

1- Nelerden Hoşlanıyorsun?

Gerçekten neleri yapmayı sevdiğini bilmek kariyerini şekillendirmekte seni motive edecek ve kariyerin boyunca mutlu ve verimli olmanı sağlayacaktır. Bunun için; geçmiş deneyimlerini düşünebilirsin. Bunlar okulda, okul dışında veya kişisel yaşamındaki projelerin olabilir. Bu projelerde en çok ilgini çeken etkinlik ne oldu? Boş zamanlarında neler yapmak seni mutlu ediyor? Bu ve benzeri soruları cevapladıkça yapmayı hoşlandıklarınla ilgili ortak bir özellik bulmaya çalış. Örneğin, yaratıcılık gerektiren ödevler, karmaşık problemlerin üstesinden gelme veya başkalarına yardım etme gibi niteliklerin biri seni mutlu ediyor olabilir. Bu ortak özellik senin hangi sektörde veya hangi pozisyonda mutlu ve verimli olacağını belirlemene yardımcı olabilir.

2- Hangi Alanlarda İyisin?

Güçlü yanlarını bilmek, başarılı olacağın ve değer üreteceğin bir kariyer belirlemek için çok önemlidir. Bunun için birkaç kaynaktan yararlanabilirsin. Birincisi, okul hayatında, yarı zamanlı işlerinde, gönüllülük faaliyetlerinde, stajlarında veya başka deneyimlerinde geliştirdiğin becerilerin bir listesini yapmaktır. Bunlar teknik (örneğin yazı yazma, kodlama) veya sosyal (iletişim, takım çalışması gibi) beceriler olabilir. İkinci olarak arkadaşların veya ailen gibi görüşlerine değer verdiğin insanlara sahip olduğun becerileri sorabilirsin. Belki beceri olarak görmediğin bir becerin vardır!

3. Senin İçin Hayatta Ne Önemlidir?

Sahip olduğun değerler seni tatmin edecek bir iş bulmada sana çok yardımcı olacaktır. Bunları şu yollarla netleştirebilirsin. İlk adımda önceliklerini belirlemelisin. Yaşamında en çok neye değer verirsin? Yaratıcılık, bağımsızlık, başkalarına yardımcı olma, maddi rahatlık veya iş-özel hayat dengesi; bunlardan hangisi senin için vazgeçilmezdir? İkinci adımda sana en uygun iş ortamı hakkında düşünmelisin. Ortak çalışma ve dayanışma mı sana daha uygundur yoksa bağımsız ve özerk çalışma mı? Tercih ettiğin iş ortamı senin değerlerinin bir yansımasıdır. Son olarak seni yaptığın işlere bağlayan şeyleri düşünmelisin. Bu; saygı duyulma, bir şeyleri değiştirme fırsatı, veya sürekli kendini geliştirme imkanına sahip olmak olabilir. Seni motive eden şeyler değerlerinle yakından ilgilidir.

4. Bulduklarını Bir Tablo Haline Getir

Önceki adımlarda kendin hakkında bulduklarını bir tablo haline getirmek düşüncelerini düzenlemek ve analiz etmek için iyi bir yöntemdir. Bunu şu şekilde yapabilirsin. Öncelikle ana noktalar için sütunlar belirle: güçlü yanlar, ilgi alanları, ve değerler gibi. Ayrıca tabloya arkadaşlarının görüşlerini, örnekleri ve notları içeren satırlar da ekleyebilirsin. İkinci olarak, her kategoriye güçlü yanlarını, değerlerini, ve ilgi alanlarını gösteren becerilerini örneklerle yazmalısın. Örneğin, “topluluğa hitap etme” becerisini okulda sunum yaparken arkadaşların heyecanlanırken senin rahat olman şeklinde örneklendirebilirsin. Üçüncü olarak, bu tabloda yer alan becerilerinin bir ortak özelliği olup olmadığını belirlemelisin. Örneğin becerilerin insan ilişkileri üzerine yoğunlaşmış olabilir. Son olarak, oluşturduğun tabloyu sürekli güncellemelisin. Üniversite hayatın boyunca yeni beceriler kazandıkça tabloyu güncellersen zaman içinde kendini daha iyi tanırsın ve kendine uygun bir kariyer yolu belirleyebilirsin.

2. bölümün sonu

2. Adım: Kariyer Fikirleri Hakkında Beyin Fırtınası Yap.

İlgi alanları, değerlerini ve güçlü yanları belirledikten sonra sıra sana uyacak potansiyel kariyer yollarını belirlemeye geldi. Bu beyin fırtınası tanıdıklarına başvurmak, mezunların kariyer yollarını araştırmak, ve uygun kaynakları araştırmak gibi adımları içerir.

1. Kişisel “Network” Oluşturma

Bunun için aile ve arkadaşlarından başlayarak ulaşabileceğin tanıdıklarınla iletişime geçmelisin. Öncelikle ilgini çeken mesleklerde çalışan ve ulaşabileceğin kişilerin bir listesini oluştur. Sonra bu kişilere ulaşarak onlara kariyer yolları hakkında sorular sor. Bunlar kariyerlerindeki günlük işleri veya kariyerleri ile ilgili neyi sevip sevmedikleri olabilir. Soruları sorarken açık uçlu sorular kullanmaya dikkat et. Cevabı evet veya hayır olacak sorular yerine “Bu kariyeri seçmeye seni ne motive etti?” gibi uzun ve tatmin edici cevaplar alacağın sorular sor. Daha sonra bu kişilere işyerlerindeki başka kariyer seçenekleri veya mesleklerinde nasıl yükseldiklerini sorabilirsin. Tanıdığın kişilere ilgini çeken mesleklerde çalışan tanıdıkları olup olmadığını sorabilir ve onlarla bir görüşme talep edebilirsin. Son olarak senden deneyimli olan bu kişilerin kariyer yolculuğunla ilgili sana tavsiye vermelerini isteyebilirsin.

2. Dış Kaynaklardan Yararlanma Kişisel bağlantılarının yanı sıra çevrimiçi kaynaklardan da yararlanabilirsin.

Bunlar:

- Kariyer Kapısı: https://isealimkariyerkapisi.cbiko.gov.tr/

Bu sitede kamu kurumlarının iş ilanlarını görebilir, seçeceğin anahtar kelimelerle ilanlar içinde arama yapabilirsin.

- Ulusal Staj Programı: https://kariyerkapisi.cbiko.gov.tr/ulusalstajprogrami

Bu program ile yaz aylarında seçeceğin bir şehirde isteğe bağlı staj yapabilirsin.

- Yetenek Kapısı: https://www.yetenekkapisi.org/

Bu sitede kamu ve özel sektörde staj ilanlarını bulabilir, çevrim içi çeşitli eğitimlere katılarak yetenek ve becerilerini geliştirebilirsin.

- İşkur: https://www.iskur.gov.tr/

İşkur internet sayfasında çeşitli iş ilanları ve eğitimler bulabilirsin.

3. Bulgularını Belgelendirme

Topladığın bilgiler arttıkça aklında tutmak zorlaşacağından bunları bir belge haline getirmek önemlidir. Bunun için iş adı, sektör, pozisyon, istenilen beceriler, işin artıları ve eksileri gibi sütunlar belirleyerek her mesleği satırlara yerleştirebilirsin. Böylece sana gerekli olan bilgiler sistematik ve istediğin zaman kullanabileceğin bir şekilde hazır olur. Belgeyi yeni bilgiler edindikçe veya bazı bilgiler geçerliliğini yitirdikçe güncellemeyi unutmamalısın.

3. bölümün sonu

3. Adım: Kariyer Seçeneklerini Araştır

Kariyer seçeneklerini araştırmak istenilen önemli becerilerin bilinmesi, istenilen işin tam olarak ne olduğuyla ilgili gerçekçi bir bakış, ve bu işlerin senin ilgi alanların ve güçlü yanlarınla uyuşup uyuşmadığını değerlendirmeyi gerektirir.

1. İstenilen Becerileri Tanımla

Gerekli becerileri tanımlamaya Kariyer Kapısı, Linkedin, Kariyer.net, İşkur gibi internet sitelerinde ilgini çeken iş ilanlarında istenilen becerilere göz atarak başlayabilirsin. Bu noktada hem teknik hem sosyal becerileri göz önüne almalısın. Örneğin belirli bir bilgisayar programını bilmen teknik beceri iken insanlarla iyi iletişim kurma sosyal beceridir. İlgilendiğin sektörde gerekli becerileri tanımladıktan sonra sahip olduğun beceriler ile istenilen becerileri karşılaştırmalısın. Eğer becerilerin yeterli değilse çevrimiçi ve yüz yüze eğitimler ve sertifika programları ile becerilerini geliştirebilirsin.

2. İşin Gerçekten Ne Olduğunu Tanı

İlgini çeken, yeteneklerinin ve becerilerinin eşleştiği işlerle ilgili mümkünse o meslekte çalışan biri ile konuşup işin ne olduğunu, nasıl yapıldığını ve benzeri soruları sorabilirsin. Hatta eğer imkânın varsa iş yerini ziyaret edip bir günlüğüne orada bulunarak işi yakından tanıyabilirsin. Eğer bunlar mümkün değilse Ulusal Staj Programı veya kendi bulacağın bir staj sayesinde üniversite eğitimine devam ederken yapacağın stajla ilgilendiğin mesleği gerçekten tanıyabilirsin. Bunlara ek olarak YouTube gibi video platformlarında ilgilendiğin mesleğin çalışanlarının paylaştığı veya o işle ilgili videolara göz atabilirsin.

3. İlgin ve Becerilerini İş İlanlarıyla Eşleştir

Önceki adımlarda tanımladığın becerilerin, değerlerin, ve güçlü yanlarını iş ilanlarıyla eşleştirmelisin. Bunu bir belge üstünde yaparsan sistematik bir şekilde ve kolayca becerilerinin istenilen düzeyde olup olmadığını görebilirsin.

4. bölümün sonu

4. Adım: En İyi 3 Kariyer Fikrini Seç ve Araştır

1. Sana En Uygun Kariyeri Seç

Kendine en uygun kariyer fikrini daha iyi araştırmak üzere seçmelisin. Bunun için bugüne kadar araştırdığın farklı kariyerlerin kendi hedeflerine ve becerilerine ne kadar uygun olduğu hakkında kafa yorman gerekiyor. Her kariyer seçeneği için değerlerin, güçlü yanların ve ilgi alanların hakkında tekrar düşünmelisin. İş tatmini, iş-hayat dengesi, ve gelişme potansiyellerini de göz önünde bulundurmalısın. Bundan sonra maaş, işin konumu, istenilen nitelikler, ve kariyer gelişimi gibi kariyer seçeneklerinin uygulamadaki özelliklerini araştırmalı ve bunları da hesaba katmalısın. Seçeneklerin sayısını üçe düşürdükten sonra güvendiğin tecrübeli kişilerle her seçeneğin artısını ve eksisini tartışabilirsin.

2. Özgeçmişini (CV) İstenilen Niteliklere Göre Değerlendir

Özgeçmişini iş başvurusunda bulunduğun kurumun gözünden değerlendir. İstenilen niteliklere sahip misin? Eğer değilsen bu konuda yapabileceğin bir şey var mı? Örneğin istenilen niteliklere sahip olmak için eğitimlere, stajlara veya gönüllülük faaliyetlerine katılabilirsin. Bir diğer önemli nokta da özgeçmişini başvurduğun işe göre ayarlamaktır. Başvurduğun her pozisyona göre özgeçmişini o işin gerektirdiği becerilere sahip olduğunu gösterecek ve vurgulayacak şekilde düzenleyebilirsin. Özgeçmişinde etken bir dil kullan ve eğer varsa daha önce çalıştığın kurumlarda sağladığın katkılardan bahset. Örneğin “geliştirdiğim uygulama sayesinde satışları %15 oranında arttırdım” gibi. Özgeçmişini güncelledikten sonra kariyer merkezinden geri bildirim alabilirsin.

3. Sonraki Adımları Planla

Bundan sonraki adımlarda ise bir hareket planı oluşturarak kariyer planlamanı güçlendirebilirsin. Örnek olarak stajlara ve eğitimlere başvurabilir farklı kişilerle görüşmeler ayarlayabilirsin. Bu adımların kesin bir süre içinde olmasına özen göstermelisin. Örneğin “Özgeçmişimi bir hafta içinde güncelleyeceğim” veya “Altı ay içinde kodlama eğitimimi tamamlayacağım” gibi. Ancak kariyer yolculuğunda esnek olmayı da unutmamalısın. Öncelik gerektiren diğer işlerin veya beklenmedik olaylar karşısında hareket planını güncelleyebilirsin.

5. bölümün sonu

5. Adım: İşlere Başvur!

Hangi sahada çalışmak istemeye karar verdiysen artık iş ilanlarına başvurma zamanı geldi. Bu adım hedef işverenler listesi oluşturma, doğrudan başvurular ve eğer gerekirse alternatif kariyer yolları aramaya hazır olma gibi basamaklar içerir.

1. Hedef İşverenleri Bulma ve Araştırma

Bu basamağa iş ilanlarını inceleyerek başlayabilirsin. Bunun için Linkedin, Kariyer.net gibi özel internet sitelerindeki ilanlara bakabileceğin gibi Kariyer Kapısı ve İşkur gibi kamu kurum ve kuruluşlarının internet sitelerinde de göz gezdirebilirsin. İlanlardan sana uygun olanları seçince internet üzerinden kısa bir araştırma yapmalısın. Örneğin internette çalışanların işyerleri ile ilgili yorumlarını veya şirketin internet sayfasındaki vizyon ve misyon bölümlerini okuyarakişyerinin çalışma kültürünün sana uygun olup olmadığını değerlendirebilirsin. Ancak internette özellikle anonim olarak paylaşılan yorumların gerçeği yansıtmayabileceğini aklından çıkarmamalısın. Bundan sonra kişisel bağlantılarını kullanarak başvurmayı düşündüğün işyerinde çalışan birine ulaşabilirsin. Bu işlemlerden sonra iş başvurusuyla ilgili son başvuru tarihi, başvuru için gerekli belgeler gibi önemli bilgileri sıralayacağın bir liste hazırlamalısın. Listeyi hazırlarken sana en uygun olandan en az uygun olana göre sıralayabilirsin.

2. İş İlanlarına Başvurma

Özgeçmişini işverene göndermeden önce başvurduğun ilanın gerekliliklerine göre istenilen özelliklere sahip olduğunu gösterecek şekilde yeniden düzenleyebilirsin. Hatta özgeçmişine ek olarak bir açıklayıcı mektup yazarak başvurduğun pozisyonun gerekliliklerini nasıl karşıladığını ve işe alınman halinde iş yerine neler katabileceğini anlatabilirsin. Tüm bunlara ek olarak iş aradığını çevrenle paylaşabilirsin. Böylece ilana çıkmayan işlerden de haberin olur.

3. Cevapları Değerlendirme

Daha önce hazırlamış olduğun listeyi başvurularına cevap geldikçe güncellemelisin. Mülakat tarihleri, ek belgeler gibi önemli bilgileri listene ekleyebilirsin. Eğer başvurun olumsuz sonuçlanırsa uygun bir dille neden işe alınmadığını sorabilir ve bu geri bildirimi sonraki başvurularını düzenlemek için kullanabilirsin. Eğer başvurularının hiçbiri olumlu sonuçlanmıyorsa ilk adıma dönüp kendini yeniden değerlendirmeli ve gerekirse alternatif kariyer planları hazırlamalısın. Şartların ve sahip olduğun niteliklerin sürekli değiştiğini unutma ve diğer seçenekleri göz önünde bulunduracak kadar esnek ol.

Son olarak gelişimini başarını kutlamayı unutma!

6. bölümün ve serinin sonu